Thị trường game FPS dành cho PC tại Việt Nam là một cuộc chiến khắc nghiệt và chúng ta có thể thấy những cái tên ghi trên bảng đếm số thể hiện điều này.
Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng cho game online. Điều này bắt đầu từ những năm 2005 với hàng loạt sản phẩm MMORPG tung hoành thị trường. Tuy nhiên với mảng game FPS trên PC thì đây giống như một mỏ vàng giữa sa mạc khắc nghiệt. Phần thưởng chỉ dành cho những ai sống sót, số còn lại sẽ yên vị trên bảng đếm số như một dấu ấn của lịch sử.
Mảng game FPS trên PC tại Việt Nam bắt đầu nổi sóng vào năm 2008, 3 năm sau sự bùng nổ của MMORPG. Các NPH lớn trong nước nhận ra sự yêu thích của game thủ đối với tựa game Counter Strike từ nước ngoài đang phủ khắp các phòng net trong nước. Đây chính là một mảng thị trường đầy tiềm năng chưa được khai phá.
Thế là 3 ông lớn đầy tiềm lực của làng game năm ấy là FPT Online, VTC Game và Vina Game (sau này là VNG) cùng chạy đua đi tìm một tựa game FPS trên PC có thể chơi online dưới hình thức phát hành nội địa. Cả 3 đều chọn được vũ khí của mình. FPT Online bùng nổ đầu tiên với Đặc Nhiệm Anh Hùng, VTC Game đuổi theo mốc thời gian cấp tốc với Đột Kích và VNG cán đích với Biệt Đội Thần Tốc cùng năm 2008.
Tuy nhiên cuộc cạnh tranh ở làn sóng mở màn này đã nhanh chóng trở thành một cuộc đua ngắn khi chỉ 2 năm sau VNG quyết định dừng cuộc chơi và buông tay với Biệt Đội Thần Tốc. Như mọi NPH khác, lý do thực sự không bao giờ được tiết lộ, chỉ là một thông báo đại ý rằng chúng tôi rất tiếc nhưng sẽ không thể tiếp tục nữa. Các “nhà phân tích” game thủ lúc ấy dù đánh giá rất cao Biệt đội nhưng cũng thừa nhận rằng có thể VNG đã nhận ra khoảng cách cạnh tranh bị kéo giãn quá xa khiến họ phải chuyển hướng sang đầu tư cho những tựa game khác trong tương lai thay vì tốn kém để cố duy trì.
Đợt sóng đầu tiên của game FPS trên PC tại thị trường Việt Nam ngã ngủ khi 1 năm sau đó đến lượt FPT Online thông báo dừng phát hành Đặc Nhiệm Anh Hùng giữa cơn sốt chống game bạo lực trong nước. Lúc này chỉ còn Đột Kích trụ vững và vượt qua những chỉ trích, chấp nhận thỏa hiệp thay đổi các yếu tố bạo lực trong game để đổi lấy sự tồn tại.
Đột Kích đã có 2 năm thống trị thị trường trong nước. Họ không phải chịu sự cạnh tranh về mặt thị trường nhưng cũng chống đỡ vất vả với làn sóng phản đối game bùng nổ từ năm 2010 và vấn nạn hack game.
Đợt sóng thứ 2 diễn ra vào năm 2013 với những gương mặt cạnh tranh mới. Tựa game bắn súng Warface với ứng dụng CryEngine nổi tiếng nhất tại thời điểm đó đã được VTC Online mua về Việt Nam và phát hành từ năm 2013. Cách chơi mới lạ đã khiến game này có được một cộng đồng trung thành và một nguồn lực sống lâu dài. Sau đó 1 năm đến lượt Truy Kích là một webgame với thế mạnh chơi trực tiếp trên web không cần cài đặt do VTC Mobile, một đơn vị mới nữa từ VTC phát hành.
Đợt sóng thứ 2 vẫn tiếp tục với hàng loạt bom tấn khác, đáng chú ý nhất là Counter Strike Online, phiên bản chuyển thể từ game gốc lên cơ chế bắn cạnh tranh online với nhiều chế độ chơi mở rộng. VTC Online là NPH thâu tóm được món vũ khí cực mạnh này với thương hiệu Counter Strike vốn khắc ghi trong lòng game thủ trong nước trước cả đợt sóng đầu tiên. Tựa game này được ra mắt vào năm 2015 như một vũ khí thứ 2 để khai phá thể loại FPS trên PC tại Việt Nam. Tuy có gốc lớn như số phận của Counter Strike Online khá ngắn khi sản phẩm này phải ngừng hoạt động từ tháng 7/2016 sau hơn 1 năm tồn tại.
Trong năm 2015 còn có 2 cái tên khác ít danh tiếng hơn nhưng cũng thu hút được một số lượng game thủ nhất định. Đó là Final Bullet, vũ khí thứ 3 của VTC Online nhập về. Xạ Thủ với thế mạnh chơi trực tiếp trên web không cần cài đặt như một sự trở lại của NPH VNG trong thể loại game này. Tuy nhiên cả 2 sản phẩm Xạ Thủ và Final Bullet nhanh chóng rời cuộc chơi chỉ trong vòng chưa đến 1 năm sau. Làn sóng thứ 2 coi như khép lại với 3 tựa game còn bám trụ trên thị trường là Đột Kích, Webgame Truy Kích và Warface.
Cũng trong thời gian này, thông tin về một tựa game chất lượng khác là Alliance of Valiant Arms hay A.V.A nổi lên với nhiều đồn đoán sẽ được mua về Việt Nam. Tuy nhiên đến năm 2019 thì tựa game này lên bảng đếm số trước cả khi chính thức ra mắt do nhà sản xuất bị phá sản.
Thời điểm từ sau làm sóng thứ 2 trở đi chứng kiến một sự thay đổi ngoạn mục về công nghệ kéo theo sự trỗi dậy của nền tảng đi động. Các game FPS trên di động vì thế cũng bắt đầu góp mặt và thị trường game FPS trên PC không còn nhiều đối thủ cạnh tranh mới nữa. Các tựa game còn lại đều có những khó khăn riêng để tiếp tục duy trì và phát triển cộng đồng của mình.
Warface là cái tên buông xuôi tiếp theo khi tuyên bố dừng chân vào năm 2020 kết thúc hành trình gần 7 năm trụ lại thị trường Việt. Truy Kích được cập nhật toàn diện vào năm 2017 biến thành Truy Kích 2 và hoạt động ổn định. Năm 2023, Truy Kích phiên bản PC được VTC Game long trọng công bố phát hành tại Việt Nam như một gương mặt mới chuẩn bị tham gia thị trường.
Đột Kích trải qua một thời gian trầm lắng sau nhiều thành tích thi đấu eSports quốc tế và khiến cộng đồng một phen thót tim khi có thông tin sẽ đóng cửa vào năm 2020. Tuy nhiên thông tin được xác định sau đó là Đột Kích sẽ được tiếp quản từ VTC Game sang NPH mới là VTC Online và tiếp tục tồn tại.
Sau 3 năm được vận hành dưới bàn tay VTC Online, Đột Kích đang dần lấy lại vị thế của mình với hệ thống giải đấu 3 cấp độ với 2 mùa trong năm kèm theo suất tham dự giải eSports vô địch thế giới bộ môn Đột Kích hàng năm.
Hiện nay, Đột Kích vẫn là tựa game dẫn đầu thị trường game FPS trên PC tại Việt Nam bất chấp một giai đoạn sụt giảm trước đó. Game vẫn tiếp tục tổ chức các sự kiện ingame đều hàng tháng, giải đấu trong nước vẫn tiếp tục diễn ra sôi động trong khi đại diện Việt Nam tiếp tục góp mặt trong top 4 thế giới nhiều năm liền. Bên cạnh đó là 2 chức vô địch SEA Games liên tiếp trong 2 năm gần đây đều thuộc về đại diện Đột Kích Việt Nam.
Có thể nói Đột Kích là một tựa game có sức sống mạnh nhất và thành công nhất tại thị trường Việt Nam hiện tại. đây là một trong 3 game khởi đầu thể loại FPS trên PC tại Việt Nam và tồn tại qua hơn 15 năm với nhiều thăng trầm cho đến tận ngày nay nhưng vẫn tiếp tục giữ một phong độ tốt, một cộng đồng khỏe mạnh và một bộ thành tích eSports cấp thế giới.
Kết
Nhìn lên bảng đếm số của thị trường FPS trên PC tại Việt Nam chúng ta có thể tưởng tượng đến một chiến trường khốc liệt và các chiến binh liên tục ngã xuống. Có người trụ được vài năm, cũng có người chỉ trụ được vài tháng. Nhưng cũng có những cái tên đã sống sót và thêm những cái tên mới chuẩn bị gia nhập. Giữa những trụ cột còn đứng vững đó, Đột Kích nổi lên như một cựu binh dày dạn được tôi luyện trong trận mạc và là cái tên còn sống sót duy nhất trong số những gương mặt đầu tiên bước vào chiến trường này năm xưa. Đó là một thành tích khó mà lung lay được.
